KOΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ – ΕΡΓΑ ΣΟΛΩΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ - 001
13/10/2004
01:27:47
Γενική Περιγραφή
Συναυλία στο Αρχοντικό Αξιοθέας στη Λευκωσία, με έργα Σόλωνος Μιχαηλίδη και Χριστόδουλου Γεωργιάδη. Η συναυλία είχε δοθεί στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Χριστόδουλος Γεωργιάδης (γεν. 1943) ασχολήθηκε με τη μουσική από νεαρή ηλικία. Είχε συνθέσει μουσική από τα παιδικά του χρόνια, αλλά όταν μετακόμισε από την Κύπρο για να σπουδάσει και να ζήσει στη Βιέννη σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, οι φιλοδοξίες του ως συνθέτη τέθηκαν σε αναμονή, αφού εστίασε όλη του την προσοχή στην εκμάθηση πιάνου. Το 1969 προσκλήθηκε στη Νέα Υόρκη από τον Έλληνα συνθέτη Μάνο Χατζιδάκι. Αυτή η αποκαλυπτική και αναζωογονητική εμπειρία διεύρυνε τους μουσικούς ορίζοντές του και τον οδήγησε σε ένα σημείο καμπής που διαμόρφωσε τη μελλοντική του καριέρα. Το 1989, μετά από ένα κενό 30 ετών, άρχισε να συνθέτει και πάλι. Μέχρι σήμερα έχει γράψει πάνω από 75 έργα, τα οποία κυμαίνονται από παιδικά κομμάτια μέχρι όπερες. Ως σολίστας πιανίστας έχει ταξιδέψει στην Αμερική, την Ευρώπη, τη Μέση και την Άπω Ανατολή και το Μεξικό.
-
Περισσότερες Πληροφορίες
Περίληψη
Διάλεξη Μαρίας Αχτσηβασίλη με τίτλο “Ιστορική Πολιτιστική Ανασκόπηση της Κύπρου Διά Μέσου των Αιώνων”
Εισαγωγική ομιλία από τη Μαρία Αχτσηβασίλη“Πρελούδιο (1970)”, για βιολί και πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη
Στο Πρελούδιο για βιολί και πιάνο, ο συνθέτης παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη σύνθεση με ρυθμική και μελωδική αυτοτέλεια. Ο συνοδευτικός χαρακτήρας του πιάνου, με ισοβαρή ρυθμικά αρπέζιος τα οποία τονίζουν τις βασικές βαθμίδες της κλίμακας πλαισιώνει την άρτια δομημένη μελωδία του έγχορδου. Το βιολί ακούγεται αρχικά με μια συστολή, και μέσω της επεξεργασίας των μοτίβων επιτυγχάνεται μια σταδιακή κορύφωση. Η ρυθμική διακλάδωση της βασικής μελωδίας διακρίνεται για την εσωτερική της ισορροπία, και μόνο κάποιες στιγμιαίες εξάρσεις και μεταθέσεις του βασικού τονισμού επιβεβαιώνουν ως εξαιρέσεις τον κανόνα. Η αυτοσυγκράτηση της δυναμικής και η συνειδητή επιλογή μιας χαμηλόφωνης χρωματοψίας παραπέμπει στην ιμπρεσιονιστική διάθεση για το υπονοούμενο και όχι για το κραυγαλέο.Βιολί: Μικέλ Μιχαηλίδης. Πιάνο: Megumi Mitsuguchi
“Travelogue (1999)”, έργο για πιάνο και βιολοντσέλο, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη
To Travelogue, καλεί τον ακροατή να συμμετέχει σ’ ένα νοητό ταξίδι σε τρεις διαφορετικές πόλεις, τη Σμύρνη, το Παρίσι και τη Βιέννη. Στην τρομερή φόρμα της σύνθεσης, κάθε τμήμα σχετίζεται με μία πόλη, και λειτουργεί ως φορέας αναμνήσεων και αισθήσεων. Στο πρώτο μέρος (Σμύρνη), αναδύεται η νωχελικότητα της Ανατολής, με κυρίαρχο στοιχείο την μελωδική και αρμονική διαφοροποίηση στα πλαίσια ενός σταθερού τονικού πλαισίου. Ο ρυθμός είναι αργός, το μέτρο σταθερό και μόνο σε κάποια σημεία ο συνθέτης δημιουργεί ρυθμικά παιχνίδια μεταξύ του πιάνου και του τσέλου. Ο δυναμισμός του ηχοχρώματος κυριαρχεί, υπενθυμίζοντας μάλλον, την πολυτάραχη ιστορία της πόλης.
Στο δεύτερο μέρος (Παρίσι), η ατμόσφαιρα θυμίζει την εποχή του Μεσοπολέμου και του Ragtime. Το μέτρο (5/8) και η έντονη ρυθμική αγωγή στην πιανιστική συνοδεία χαρακτηρίζεται από μια ελαφρότητα ίσως και εμμονή, η οποία κυρίως μέσω της αρμονικής πλοκής και της συγχορδιακής στατικότητας, αποκτά αποσπασματικά μία σοβαρότητα. Σε κάποιο σημείο τα δύο όργανα αλλάζουν σχεδόν ρόλους και τα μοτίβα μπλέκονται μ’ έναν τρόπο ο οποίος καταργεί τις έννοιες σολιστικό και συνοδευτικό όργανο.
Στο τελευταίο μέρος (Βιέννη), ο ρυθμός του Βαλς δημιουργεί την απατηλή σιγουριά ενός γνώριμου ακούσματος, το οποίο όμως τόσο τονικά όσο και ρυθμικά ανατρέπεται, μερικές φορές βίαια και απρόσμενα.Βιολοντσέλο: Gottfried Kitzmuller. Πιάνο: Elena Fleischmann. Προλογίζει ο συνθέτης.
“Λαμπρή (1956)”, πρελούδιο για σόλο πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη
Μετά από μια σκοτεινή εισαγωγή βγαίνει το φως μέσα από λαμπρές συγχορδίες. Η μεσαία ενότητα παρουσιάζει μια μελωδία από ένα τροπάριο του όρθρου της Αναστάσεως πάνω από ένα πέπλο τρίηχων και το κομμάτι κλείνει με λαμπρότητα με το Χριστός Ανέστη.
Πιάνο: Ρένα Στυλιανού.
“Guts and Ivories (1998)”, για βιολί και πιάνο, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη
Στο έργο αυτό ο Χριστόδουλος Γεωργιάδης εμπνέεται από την κυπριακή μουσική παράδοση και δανείζεται στιγμές ζωής με κυπριακό χρώμα. Στο πρώτο μέρος (Ο χορός του δρεπανιού), σε 5/8 ανακαλεί μνήμες από εποχές στις οποίες η ρώμη και το θάρρος είχαν αξία. Αυτό αναδύεται κυρίως από τα ισάξια «χορευτικά» μελωδικά διαστήματα στη συνοδεία του πιάνου, στα αρχαιότροπα διαστήματα και στα εμφατικά μελωδικά σκιρτήματα στο βιολί. Στο Νανούρισμα, ο συνθέτης αναζητά της σιγουριά της μητρικής αγκαλιάς με μία αυτοσυγκράτηση στο μέτρο και το ρυθμό αλλά συνεχίζει να ονειρεύεται. Γρήγορα μελωδικά περάσματα και αρπέζιος μετατρέπουν τα όνειρα σε τραγούδια ενώ οι τρίλιες στο βιολί υπενθυμίζουν το θρόισμα των φύλλων στο δάσος της ζωής. Στο Τσιφτετέλι ο ρυθμός παρακινεί στο κεκτημένο δικαίωμα της χαράς. Το πιάνο και το βιολί συμμετέχουν ισότιμα σε ένα πανηγύρι με ηχητικές αντιφάσεις με σημεία ενεργειακής συμπύκνωσης και αραίωσης. Οι σύντομες μελωδικές φράσεις αποκλίνουν σημαντικά από τα μακρόσυρτα ανατολίτικα μελωδικά σχήματα με τα οποία συνδέεται το παραδοσιακό τσιφτετέλι. Η ανατροπή συνεχίζεται και στο τελευταίο μέρος του έργου, τον Καλαματιανό, σε μια μορφή όμως ολότελα πρωτότυπη. Ο συνθέτης επαναφέρει την ανάγκη της τονικότητας και τη σταθεροποίηση του αρμονικού πλαισίου ολοκληρώνοντας ουσιαστικά τη μουσική αναζήτηση με την επιστροφή στις ρίζες.Βιολί: Elisabeth Wiesbauer. Πιάνο: Christiane Karajev. Προλογίζει ο συνθέτης.
“La Flute (1934) και “Η Προσευχή του Ταπεινού (1953)”, τραγούδια για σοπράνο, σόλο φλάουτο και πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη
Στο τραγούδι La Flute, η μουσική του Μιχαηλίδη πλησιάζει την απόλυτη καθαρότητα του λιτού μουσικού λόγου. Ο ρυθμός Andante αποτελεί τον επιβλητικό καμβά πάνω στον οποίο το πιάνο ερωτοτροπεί με επαναλαμβανόμενες σύντομες φράσεις, από τις οποίες αναδύονται ακούσματα βασισμένα σε διαδοχικά αρχαιότροπα διαστήματα. Ο έντονα συνοδευτικός ρόλος του πιάνου, με πλούσια συγχορδιακή δομή, συνδυάζει τη γαλήνια διάθεση με μια υποβόσκουσα ανησυχία, ηχητικές εικόνες οι οποίες αντανακλώνται και στη φωνητική μελωδία. Η επίδραση του Debussy (ως ύφος και αρμονία) είναι εμφανής στη ρέουσα μελωδική ευλυγισία «η οποία προορίζεται για το αυτί και όχι για το χαρτί», όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο γάλλος συνθέτης. Η λιτή μελωδία στο φλάουτο σχοινοβατεί μεταξύ της φωνητικής και οργανικής αισθητικής, δίνοντας μερικές φορές την εντύπωση ότι οι δύο χροιές εμπλέκονται σε μια πηγαία πανδαισία ηχοχρώματος χωρίς τέλος. Αφουγκράζεται τους ήχους της φύσης και μελετά το ηχόχρωμα, οι εναλλαγές του οποίου προκαλούν απροσδόκητα αντανακλαστικά από τον ακροατή.
Στο δεύτερο τραγούδι αυτού του μέρους, το Η Προσευχή του Ταπεινού, ο Μιχαηλίδης επιλέγει το δρόμο της ταπεινοφροσύνης και της προσευχής για να εκφράσει τα απόκρυφα της ψυχής. Ο στίχος του Ζαχαρία Παπαντωνίου στρώνει με μελαγχολία το συναξάρι των ήχων. Η συγκρατημένη συγχορδιακή συνοδεία στο πιάνο και η έντονη παρουσία των τρίηχων παραπέμπουν στη νοητή παρουσία του τρισυπόστατου Όντος. Χαρακτηριστική είναι η φροντίδα του συνθέτη για τη σχέση μεταξύ μελωδικής κίνησης και κειμένου. Τόσο το λεκτικό περιεχόμενο όσο και η εκφορά του λόγου αποτελούν τους άξονες βάσει των οποίων ο Μιχαηλίδης φανερώνει το σεβασμό του για την τέχνη που υπηρέτησε.
Σοπράνο: Isabella Kuess. Φλάουτο: Astrid Groher. Πιάνο: Megumi Mitsuguchi.
Σημείωση: Και τα δύο τραγούδια ερμηνεύονται στα γαλλικά
“Διονυσιακή Σουίτα (1993)”, για πιάνο σόλο, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη
Στη Διονυσιακή Σουίτα ο συνθέτης παρουσιάζει μία ενότητα ηχητικών εντυπώσεων με έντονο ενεργειακό φορτίο. Ο Ζεϊμπέκικος εισάγει με τον επιβλητικό ρυθμό των 9/8 σε μια φανταστική σύναξη στην οποία το γνωστό μετρικό σχήμα στο μπάσο στηρίζει τις αρμονικές «αναταράξεις» στη σοπράνο. Στο δεύτερο μέρος η διάθεση χαλαρώνει με Μουσική Ραδιοφώνου, ενώ στο τρίτο μέρος Η Τρυφερή Στιγμή σχηματίζεται με γλυκά αρπέζιος στο μπάσο και λιτά επαναλαμβανόμενα μοτίβα ως βασική μελωδική γραμμή. Στο Συρτό η διάθεση για ξεφάντωμα αναθερμαίνεται με έντονα και επίμονα, σχεδόν χορευτικά σχήματα και στις δύο μελωδικές περιοχές. Στο τελευταίο μέρος Βακχειάδα, ο συνθέτης ξεδιπλώνει ένα εντυπωσιακό μουσικό καναβάτσο στο οποίο ένα πυκνό ηχητικό στρώμα επαναλαμβανόμενων συνηχήσεων στο μπάσο καθώς και σύντομα επαναλαμβανόμενα μοτίβα στο δεξί χέρι προκαλούν τα αντανακλαστικά του ακροατή. Το μυστήριο ξετυλίγεται στο επίπεδο των εντυπώσεων και όχι του αναλυτικού ακούσματος.
Πιάνο: Jakop Lajta. Προλογίζει ο συνθέτης.
“Τρίο για Βιολί, Βιολοντσέλο και Πιάνο (1946)”, του Σόλωνα Μιχαηλίδη
Στο έργο αυτό γίνεται αισθητή η ικανότητα του Μιχαηλίδη να πειραματίζεται με απλά μέσα, και με επιτυχία να στεφανώνει το άκουσμα με πρωτοτυπία και φαντασία. Η μετουσίωση συμβαίνει τόσο μέσα στην πλοκή της σύνθεσης, ως τεχνική, όσο και στην εναλλαγή ρόλων μεταξύ των τριών οργάνων, τόσο μελωδικά, όσο και ρυθμικά. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι στο συγκεκριμένο έργο ο συνθέτης επιδιώκει την κλασική αίσθηση του μέτρου, με καθαρά ρυθμικά και μελωδικά σημεία συνοχής τα οποία εκφράζονται και από τους χρωματισμούς που χρησιμοποιεί.
Βιολί: Μικέλ Μιχαηλίδης. Βιολοντσέλο: Gottfried Kitzmuller. Πιάνο: Elena Fleischmann
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Διάλεξη Μαρίας Αχτσηβασίλη με τίτλο “Ιστορική Πολιτιστική Ανασκόπηση της Κύπρου Διά Μέσου των Αιώνων” 00:00 - 15:00
Πρελούδιο, για βιολί και πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη 15:00 - 20:00
Travelogue, έργο για πιάνο και βιολοντσέλο, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη 20:00 - 31:10
Λαμπρή, πρελούδιο για σόλο πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη 32:10 - 36:00
Guts and Ivories (1998), για βιολί και πιάνο, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη 37:00 - 50:10
La Flute, τραγούδι για σοπράνο, σόλο φλάουτο και πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη 52:40 - 1:02:20
Διονυσιακή Σουίτα, για πιάνο σόλο, του Χριστόδουλου Γεωργιάδη 1:03:20 - 1:13:45
Τρίο για Βιολί, Βιολοντσέλο και Πιάνο, του Σόλωνα Μιχαηλίδη 1:14:15 - 1:26:40Συμμετεχοντες
ΜΙΚΕΛ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ, βιολί MEGUMI MITSUGUCHI, πιάνο GOTTFRIED KITZMULLER, βιολοντσέλο ELENA FLEISCHMANN, πιάνο ΡΕΝΑ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, πιάνο ELISABETH WIESBAUER, βιολί CHRISTIANE KARAJEV, πιάνο ASTRID GROHER, φλάουτο ISABELLA KUESS, σοπράνο JACOP LAJTA, πιάνο ΣΟΛΩΝΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ, συνθέτης ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, συνθέτης ΜΑΡΙΑ ΑΧΤΣΗΒΑΣΙΛΗ, Κείμενα και Διαλέξεις ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Καλλιτεχνική Οργάνωση
Συνθετης
ΣΟΛΩΝΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Παραγωγη – Σκηνοθεσια
ΡΙΚ
Ραδιοσκηνοθεσια
ΚΙΤΣΑ ΚΟΝΤΖΑΝΑΣΤΑΣΗ